Thuyết phục không chỉ là việc thay đổi niềm tin hay hành vi của người khác mà còn là nghệ thuật tạo ra sự đồng thuận và hợp tác. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuyết phục và 6 nguyên tắc giúp bạn thuyết phục hiệu quả, được đề xuất bởi Tiến sĩ Robert Cialdini.
Khả năng thuyết phục là gì?
Thuyết phục là quá trình mà một người hoặc một tổ chức cố gắng gây ảnh hưởng đến người khác để thay đổi niềm tin hoặc hành vi của họ. Thuyết phục khác với ép buộc ở chỗ, người nhận thông điệp có quyền lựa chọn hành động theo thông điệp đó hay không.
Thuyết phục có thể tác động mạnh mẽ đến các quyết định và hành động của con người. Thông điệp thuyết phục thường mang tính tượng trưng (sử dụng từ ngữ, hình ảnh và âm thanh) và có thể được truyền đạt bằng ngôn ngữ hoặc phi ngôn ngữ, thông qua phương tiện truyền thông hoặc giao tiếp trực tiếp.
6 nguyên tắc thuyết phục
Các nhà tâm lý học đã nhận ra sáu đặc điểm của sự thuyết phục, được xác định ban đầu bởi Tiến sĩ Robert Cialdini vào năm 1984. Những nguyên tắc này giúp thông điệp thuyết phục trở nên hiệu quả và có sức ảnh hưởng.
- Có đi có lại (Reciprocity)
- Mô tả: Con người có xu hướng trả ơn người khác khi họ đã làm điều gì đó cho mình. Ví dụ, trong kinh doanh, bạn cung cấp địa chỉ email để nhận được giảm giá khi mua hàng.
- Ứng dụng: Dễ dàng thuyết phục ai đó giúp đỡ bạn nếu bạn đã từng giúp họ trước đó.
- Sự khan hiếm (Scarcity)
- Mô tả: Con người thường thay đổi hành vi nếu tin rằng mình sẽ mất quyền truy cập vào thứ gì đó. Ví dụ, một hãng hàng không thông báo chỉ còn vài chỗ trên chuyến bay bạn đang xem xét.
- Ứng dụng: Sử dụng yếu tố khan hiếm để thúc đẩy hành động nhanh chóng.
- Thẩm quyền (Authority)
- Mô tả: Con người dễ bị thuyết phục bởi những người có kiến thức chuyên môn. Nhà quảng cáo hoặc ứng cử viên chính trị thường sử dụng nhân vật có uy tín như bác sĩ hoặc nhà khoa học để hỗ trợ lập luận của họ.
- Ứng dụng: Sử dụng uy tín và chuyên môn để thuyết phục người khác.
- Tính nhất quán hoặc cam kết (Consistency/Commitment)
- Mô tả: Con người có xu hướng giữ nguyên quyết định mà họ đã đưa ra. Ví dụ, nếu khách hàng hứa gọi điện lại để huỷ đặt chỗ, họ sẽ ít bỏ lỡ hơn.
- Ứng dụng: Khuyến khích sự cam kết để duy trì hành vi mong muốn.
- Bằng chứng xã hội (Social Proof)
- Mô tả: Con người có xu hướng làm theo người khác khi thấy đông người làm như vậy. Ví dụ, khi bạn thấy bạn bè mua hàng hoặc ủng hộ một ứng cử viên chính trị, bạn cũng sẽ dễ bị thuyết phục theo.
- Ứng dụng: Sử dụng sự đồng thuận của số đông để tăng tính thuyết phục.
- Yêu mến (Liking)
- Mô tả: Con người dễ bị thuyết phục bởi người mà họ thích hoặc có mối quan hệ tốt. Điều này liên quan đến chất lượng của mối quan hệ.
- Ứng dụng: Tạo dựng mối quan hệ tốt để dễ dàng thuyết phục người khác.
Công dụng của sự thuyết phục
Thuyết phục có thể có tác động tích cực và tiêu cực. Quảng cáo thúc đẩy người xem mua sản phẩm là một ví dụ điển hình. Tuy nhiên, thuyết phục cũng có thể được sử dụng để thúc đẩy hành vi tích cực, như các chiến dịch y tế công cộng kêu gọi mọi người tái chế, bỏ thuốc lá hoặc thực hiện cách ly xã hội.
Xử lý khi rơi vào tình huống thuyết phục
Hiểu rõ về thuyết phục và các kỹ thuật thuyết phục giúp bạn nhận diện và đáp lại quá trình này. Đồng thời, bạn cũng có thể sử dụng những kiến thức này để tác động đến hành vi của người khác.
- Đánh giá thông tin cẩn thận
- Mô tả: Khi đưa ra quyết định, hãy thu thập và đánh giá thông tin kỹ lưỡng. Hãy suy nghĩ về nguồn thông tin và động cơ của người cung cấp.
- Ứng dụng: Đảm bảo bạn tin tưởng vào nguồn thông tin trước khi hành động.
- Biết cách sử dụng sự thuyết phục
- Mô tả: Sử dụng kiến thức về thuyết phục để tác động đến người khác. Ví dụ, nhắc đối phương rằng một người họ tin tưởng đã đề xuất một nhà hàng mới.
- Ứng dụng: Chọn kỹ thuật thuyết phục phù hợp với đối tượng và tình huống cụ thể.
Kết luận
Sự thuyết phục là một công cụ mạnh mẽ có thể được sử dụng theo cả hướng tích cực và tiêu cực. Hiểu rõ cách thức hoạt động của thuyết phục giúp bạn nhận diện những ảnh hưởng và sử dụng nó một cách hiệu quả để đạt được mục tiêu của mình.
Nguồn: VeryWellMind
Dịch bởi Leading Team
