Bạn đã bao giờ cảm thấy không được lắng nghe khi nói chuyện với một người bạn, đối tác hoặc người quản lý? Có thể họ đang nghịch điện thoại hoặc nhìn chằm chằm vào khoảng không. Điều này khiến bạn ít động lực hơn để chia sẻ và cảm thấy không được quan tâm. Kỹ năng lắng nghe tích cực không chỉ giúp thắt chặt mối quan hệ mà còn cải thiện giao tiếp hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá tầm quan trọng của lắng nghe tích cực và các kỹ thuật để nâng cao kỹ năng này.
Kỹ Năng Lắng Nghe Là Gì?
Kỹ năng lắng nghe là những gì chúng ta thực hành trong các cuộc trò chuyện để lưu giữ thông tin và phản hồi một cách thận trọng. Có nhiều kiểu nghe, mỗi kiểu có những kỹ năng giúp chúng hiệu quả hơn trong các tình huống khác nhau. Dưới đây là ba kiểu lắng nghe phổ biến:
1. Lắng Nghe Đồng Cảm
Lắng nghe đồng cảm đòi hỏi bạn thấu hiểu kinh nghiệm và quan điểm của người khác. Điều này có nghĩa là bạn cần tưởng tượng mình ở vị trí của họ hoặc nghĩ lại một trải nghiệm tương tự. Kiểu lắng nghe này giúp bạn giữ một tâm trí cởi mở và bỏ qua những thành kiến của mình.
2. Lắng Nghe Đa Chiều
Lắng nghe đa chiều giúp bạn giải quyết xung đột hoặc vấn đề phức tạp. Bạn cần sử dụng các kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề để phân tích các điểm chính, xem bức tranh toàn cảnh hơn và xem xét giải pháp tốt nhất. Những kỹ năng này đặc biệt có giá trị tại nơi làm việc.
3. Lắng Nghe Có Tính Rõ Ràng
Lắng nghe có tính rõ ràng liên quan đến việc nhận ra giao tiếp phi ngôn ngữ như ngôn ngữ cơ thể, giọng nói, nét mặt và các phong cách khác. Học cách diễn giải những dấu hiệu này là chìa khóa để nắm bắt được những điều tinh tế và hiểu thấu đáo.
8 Cách Để Cải Thiện Kỹ Năng Lắng Nghe Tích Cực
Tích cực lắng nghe bạn bè, gia đình và đồng nghiệp của bạn thể hiện sự quan tâm và giúp bạn hiểu được nhiều hơn trong mỗi cuộc trò chuyện. Dưới đây là tám cách để cải thiện kỹ năng lắng nghe tích cực của bạn:
1. Giao Tiếp Bằng Mắt
Duy trì giao tiếp bằng mắt giúp tạo ra sự hiểu biết và kết nối sâu sắc với người khác. Hệ thống gương viền trong não chúng ta sẽ phản chiếu cảm xúc của người khác, giúp tăng cường sự đồng cảm. Nhìn vào mắt người nói sẽ kích hoạt hệ thống này, giúp bạn cảm thấy những cảm xúc mà họ đang trải qua, từ đó mối liên hệ và sự đồng cảm sẽ sâu sắc hơn.
2. Đặt Câu Hỏi
Đặt câu hỏi mở giúp bạn thu thập thêm thông tin và cho thấy bạn thực sự quan tâm đến câu chuyện của người nói. Các câu hỏi như “Điều gì khiến bạn lo lắng về tình trạng này?” hoặc “Tôi có thể làm gì để giúp đỡ?” sẽ làm cuộc trò chuyện thêm phong phú. Câu hỏi mở không chỉ thúc đẩy cuộc đối thoại mà còn khuyến khích người nói chia sẻ sâu hơn về suy nghĩ và cảm xúc của họ.
3. Chú Ý Đến Tín Hiệu Phi Ngôn Ngữ
Hiểu ngôn ngữ cơ thể, giọng nói và nét mặt giúp bạn nắm bắt được những phần ẩn ý hơn của cuộc trò chuyện, từ đó điều chỉnh cách tiếp cận phù hợp. Ví dụ, nếu người nói có dấu hiệu lo lắng, bạn có thể nhẹ nhàng và kiên nhẫn hơn trong cách phản hồi. Những tín hiệu phi ngôn ngữ này giúp bạn điều chỉnh cách tiếp cận để giảm bớt sự thù địch, xoa dịu căng thẳng hoặc làm ai đó vui lên.
4. Tránh Phán Xét
Lắng nghe không phán xét giúp người nói cảm thấy an toàn và thoải mái chia sẻ. Hãy giữ một tâm hồn cởi mở và nuôi dưỡng lòng trắc ẩn. Khi bạn không phán xét, bạn tạo ra một không gian an toàn để người khác cảm thấy được công nhận và thấu hiểu. Điều này rất quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ tin cậy và sâu sắc.
5. Đừng Ngắt Lời
Kiên nhẫn lắng nghe và không ngắt lời giúp bạn thu thập đầy đủ thông tin và cho người nói không gian để thể hiện bản thân. Khi bạn nói ít hơn và lắng nghe nhiều hơn, bạn chứng tỏ mình không bị phân tâm và đang thực sự lắng nghe. Điều này đặc biệt quan trọng khi thảo luận về một vấn đề — bạn không thể giải quyết vấn đề nếu chưa có được tất cả thông tin liên quan.
6. Diễn Giải
Tóm tắt những gì người nói nói là một cách tuyệt vời để cho thấy bạn đang lắng nghe và hiểu họ. Ví dụ: “Bạn đang nói rằng nếu bạn có thêm một giờ để tập thể dục, bạn sẽ cảm thấy bớt căng thẳng hơn trong công việc?” Diễn giải giúp bạn kiểm tra lại hiểu biết của mình và đảm bảo rằng bạn không bỏ sót ý nào của người nói.
7. Chia Sẻ Kinh Nghiệm Tương Tự
Chia sẻ những trải nghiệm tương tự giúp tạo ra một mối liên kết chung và cho thấy sự tổn thương và lòng trắc ẩn. Tuy nhiên, đừng chiếm đoạt cuộc trò chuyện mà hãy nhanh chóng chuyển trở lại với người nói. Ví dụ: “Tôi có thể hiểu được — trở lại làm việc với tư cách là một người mẹ mới đối với tôi rất khó khăn. Tôi cũng cảm thấy lo lắng khi để con trai mình ở nhà trẻ. Nhưng tôi chắc chắn rằng bạn sẽ nhanh chóng làm quen và tôi rất sẵn lòng giúp đỡ bất cứ nơi nào có thể.”
8. Cung Cấp Thông Tin Phản Hồi
Phản hồi bằng lời nói cho thấy bạn đang lắng nghe và xác thực cảm xúc của người nói. Nếu họ chia sẻ tin vui, hãy nói “Thật tuyệt vời, bạn xứng đáng với điều đó!” Nếu họ chia sẻ điều gì đó khó khăn, hãy thừa nhận bằng cách nói “Điều đó chắc khó khăn lắm.” Những phản hồi này giúp người nói cảm thấy được lắng nghe và đồng cảm.
Trở Thành Đối Tác Giao Tiếp Tốt Nhất
Lắng nghe tích cực không chỉ cải thiện cuộc trò chuyện mà còn xây dựng mối quan hệ đáng tin cậy với những người xung quanh. Khi bạn thực hành kỹ năng lắng nghe tích cực, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp của bạn cũng sẽ học hỏi và lắng nghe bạn kỹ hơn. Điều này tạo ra một môi trường giao tiếp tích cực và khuyến khích mọi người chia sẻ cởi mở hơn.
Tích cực lắng nghe cải thiện cuộc trò chuyện cho tất cả các bên. Bạn sẽ lưu giữ thông tin quan trọng và xây dựng mối quan hệ đáng tin cậy với những người xung quanh, đồng thời họ sẽ cảm thấy được quan tâm và lắng nghe. Bạn cũng đang làm gương cho những người xung quanh. Khi bạn thực hành kỹ năng lắng nghe tích cực của mình, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp của bạn có thể bắt đầu lắng nghe kỹ hơn những gì bạn nói. Khi bạn cho người khác không gian để thể hiện bản thân, họ sẽ muốn làm điều tương tự với bạn.
